Alerjilerin Mevsimi Var Mıdır?
Alerjiler belli mevsimlerde mi kendilerini gösterirler ?
Bazıları öyledir, bazıları da değil. Saman nezlesi vakaları genellikle yabanî otlar ağustos ve eylül aylarında tozaklanmaya başladıkları için kendilerini gösterir. Otlara karşı alerjik olanlar ise mayıs ve haziran aylarında alerjik olmaya başlarlar. Çünkü otlar o mevsimde daha çok tozaklanırlar. Gıda maddelerine, ilâçlara, hayvan kıllarına veya evlerdeki tozlara karşı allerj ilerin mevsimleri yoktur.
Tozaklamalar nedir ? ,
Bunlar çiçeklerden, ağaçlardan, otlardan ve yabanî otlardan çıkan mikroskopik boyda incecik, pudra biçiminde, sarı renkte zerreciklerdir.
Alerjiye yakalanmakta yaş grubu var mıdır ?
Hayır. Alerji her yaşta gelebilir. Ancak alerjinin en sık ortaya çıktığı yaş çocukluk çağıdır.
Alerjiler nezleler gibi bazen bulaşıcı olur mu ?
Hayır, alerjiler insanlarda temasla bulaşmaz.
Yıllardan beri hiçbir şikâyeti olmayan bir insan nasıl oluyor da birden bire bir alerjiye yakalanabiliyor ?
Bazı olaylarda belli maddelerle uzun süreli temaslar sonucu bir alerjinin gelişebileceği bilinen bir gerçektir. Ayrıca, daha önceden hiçbir alerji belirtisi göstermemiş bir kişinin duygusal sıkıntılardan, aşırı yorgunluktan ve enfeksiyonlardan dolayı alerjik belirtiler göstermesi mümkündür. Ergenlik çağma girişte, âdetlerin kesilmesinde veya gebelik durumunda meydana gelebilecek değişiklikler alerjik dengeyi bozarak, bir alerjinin ortaya çıkmasına neden olacak hastalık belirtileri getirebilir.^
Bir insanın alerjik olması için, hayatı boyunca alerjiye meyilli olduğu doğru mudur?
Evet. Bir sıkıntı veya karışıklıktan dolayı alerjik dengesi bozulunca kendisinde bir alerji gelişecektir.
Alerjiler psikosomatik midir (akıl ile beden arasındaki ilişki) ?
Üzüntü, korku, kızgınlık ve şiddetli heyecan gibi duygular alerjik bir krizi zamanından önce meydana getirebilir. Bazı alerjilerin, hasta psikiyatrik yardım görünce ortadan kaybolduğu gerçektir. Ancak, bu alerjinin fizik temelini sarsmaz. Çünkü alerjik meyil ruhî durum ne kadar düzelmiş olursa olsun, yine de kaybolmamaktadır. Alerjik çocukların anne ve babaları daima çocukların güvenlerini yenilemeli ve sükûnetlerini muhafaza etmelidirler.
Sinirlilik alerjiye neden olabilir mi ?
Hayır. Ancak ikisi arasında kesin bir ilişki vardır.
Alerji ne ölçüde yaygındır ?
Nüfusun en az % 30′unda bir tür alerji mevcuttur. Meselâ, Amerikadaki kronik hastalıklar arasında alerji üçüncü sırada yer almaktadır. Yalnız, mafsal ve kalp damarları hastalıkları alerjinin önünde gelmektedir.
Alerjik kişiler genellikle bir madde «alerjen»den fazlasına mı alerjik olurlar ?
Evet.
En genel alerji nedenleri hangileridir ?
Çiçek, ağaç ve ot tozları, bütün tozlar, gübre sporları, keskin kokular, hayvan kılları, tüyler ve çeşitli yemekler. Bunlardan başka yatıştırıcı ilâçlar, serumlar, antitoksinler, boyalar, parfümler, plâstikler, evlerde ye endüstrilerde kullanılan daha birçok kimyasal madde alerjiye neden olabilir. Böcek ve, haşerelerin ısırması veya sokması da alerjik haller meydana getirebilir.
Bir hasta alerjik olup olmadığını nasıl anlayabilir ve kendisini alerjik yapan maddeyi nasıl öğrenebilir ?
Doktoru, hayatı hakkında ayrıntılı bilgi alacak ve çalışma alanı ve evi çevresini kontrolden geçirecek, yaşama âdetlerini öğrenecek, ve boş zamanlarında nasıl vakit geçirdiğini tespit edecektir. Bütün bu faktörleri tespit ettikten sonra doktor laboratuar testlerine başvuracaktır. Birçok genel alerji yapan maddelerden (alerjen) özler alarak bunlarla hastada cilt testleri yapacaktır. Bu cilt testleri ile hastanın aşırı hassasiyeti tespit edilecektir. Bu gerçekten bir detektiflik işidir ve çok sabıra ihtiyaç göstermektedir.
Cilt testlerine her zaman güvenilebilinir mi ?
Ne yazık ki hayır. Bir insan kullanılan maddeye aslında alerjik değilse bile olumlu tepki gösterebilir. Veya o maddeye alerjikse bile, olumsuz reaksiyon gösterebilir/Cilt testlerinin başarılı olabilmesi için bunları yapan doktorun alerji alanında tam bir bilgi ve tecrübeye sahip olması gereklidir. Solukla içeriye çekilen ilâçlarla yapılan cilt testleri gıda maddeleriyle yapılanlardan daha güvenlidir.
Cilt testleri sancı yapar mı ?
İyi yapıldıkları zaman hayır. Test yapıldığı zaman hafif bir iğne batığı hissi duyulursa da bu önemli bir sancı sayılamaz.
Alerji testlerinin yapılmasının dolaylı metodu nedir ?
Bu metotta alerjik hastadan alman kandan hazırlanan serum alerjik olmayan bir kişinin vücudunun çeşitli yerlerine enjekte edilir. Belli bir zaman aşımından sonra testler bu yerlerde yapılır. Bu metoda alerjik hastanın cildinin hastalıklı olduğu ve bu gibi testlere uygun olmadığı zamanlar başvurulmaktadır.
Alerjik hastalar alerji ile ilgili olmayan hastalıklar için ilâç veya enjeksiyon alırken özel dikkat göstermeleri gerekir mi ?
Evet. alerjik bir hastanın herhangi bir doktordan başka bir hastalık için ilâç reçetesi almadan önce doktora alerjik durumunu bildirmesi gereklidir.
Alerjiler nasıl tedavi edilir ?
Birinci ve en önemli adim teşhistir. Alerji uzmanı hastanın ayrıntılı hayat hikâyesini öğrendikten sonra alerjinin neden ileri geldiğini tespite çalışacaktır. Uzman doktor hastanın devamlı olarak bir hatıra defteri tutmasını ve bunda gün içerisinde her yaptığını ve her yediğini kaydetmesini isteyebilir. Kendisini tecrübe perhizlerine tâbi tutabilir. Geniş ölçüde cilt testleri gerekli olabilir. Alerjinin nedenleri bulunduktan sonra bunlardan birçokları meydana çıkmış olabilir. Bu nedenleri önleme yolları hastaya anlatılır. Eğer alerji yapan maddeyi önlemenin pratik bir yolu yoksa o zaman doktor alerjik halleri yok etmek için gereken yatıştırıcı ilâçlan tavsiye eder. Uzman doktor muhtemelen hastaya enjeksiyon yolu ile allerj enden meselâ çiçek veya ot tozu devamlı surette arttırılan dozlar enjekte ettirecektir. Bu enjeksiyonlar sayesinde hastanın alerjik maddeye karşı direnci artacak ve ileride alerjik belirtiler eksilecek veya tamamen ortadan kalkacaktır.
Eğer alerjinin bir ev hayvanından ileri geldiği anlaşılırsa, hastanın bu sevdiği hayvandan ayrılması şart mıdır ? ,
Evet. Bir hastanın bu hayvana karşı hassasiyetini ortadan kaldırmak hemen hemen imkânsızdır.
Bir hastanın alerjisinin bir yemekten ileri geldiği anlaşılırsa bu yemeği yemekten vazgeçmekle alerjisinden kurtulabilir mi ?
Bu çok zordur. Çünkü birçok yemeklerde bulunan madde karışımlarını tesbit etmek imkânsızdır. Fakat hasta alerjik olduğu ve kendisi tarafından bilinen gıda maddelerinden kaçınmasını öğrenmelidir.
Antihistaminik ilâçlar ne derece tesirlidir ?
Piyasada temin edilebilen birçok antihistaminik ilâçlar saman nezlesi ve ürtikere karşı çok tesirlidir ve bu alerji ileri azaltmakta yardımcı olurlar. Ancak astımda pek yararlı olmamaktadırlar. Üstelik bu ilâçların astımlı hastalara verilmemesi gerekir. Bazen küçük çocuklarda astım hallerinde antihistaminik ilâçlar kullanılabilir.
Alerjik hallerde verilen ACTH, kortizon ve başka «steroit» hormonlar ne derece yararlıdır ?
Bu gibi ilâçlar, astım dahil, bütün alerjik durumlarda belirtileri azaltmakta faydalı olmaktadırlar. Ancak, alerjik neden başka yolla kaldırılmadığı takdirde, ilâçların verilmesi durdurulduğu zaman alerjik belirtiler yeniden kendilerini göstermeye başlarlar. Bu gibi ilâçlar çok kuvvetli olduklarından ve zararlı birçok yan tesirler meydana getirebileceklerinden doktorlar bunları, ancak acil vakalarda ve en inatçı alerjik hallerde kullanmayı uygun bulmaktadırlar.
Bir hastanın alerjik bir hastalıkta herhangi bir doktora mı veya bir alerji uzmanına mı başvurması yararlıdır ?
Mümkün olduğu kadar bir alerjik hastanın bu alanda ihtisası olan bir doktora başvurması lâzımdır. alerji o derece kompleks bir ihtisas haline gelmiştir ki, ancak yıllarca bu yolda araştırmalar yapmış ve tecrübeden geçmiş uzmanlar başarılı olarak alerjileri tedavi edebilmektedirler.
Vitaminler bir alerjiyi ortadan kaldırabilir mi ?
Hayır.
Sinüs enfeksiyonları bir alerjiden mi ileri gelir ?
Hayır, Sinüs enfeksiyonları alerjiden ileri gelmezse de, alerjik hastalar böyle enfeksiyonlara çok meyillidirler. Tam tersine sinüs enfeksiyonu olarak nitelendirilen birçok durum burun ailevilerinden başka bir şey değildir.
Akne veya sedef hastalığı «psoriasis» bir alerjiden mi ileri gelir ?
Hayır.
Mantar nedir ?
Mantar bitkisel maddelerde yetişir. Ev kadınları bu bitkinin ekmeği bozduğunu ve elbiseleri küflendirdiğini bilirler. Yılın sıcak aylarında kuvvet bulan bu mantarlar buğday, mısır, yulaf, ot, yaprak ve toprakta gelişir. Bu mantarların tozları çiçek tozlarından daha mikroskobik küçüklüktedir ve havada çok sayıda bulunurlar. Çiçek tozlarından sonra bu mantar tozlar çeşitli mevsimlerde kendisini gösteren solunum organlarındaki alerjilerin en büyük nedeni olurlar. Mantar alerjisinin süresi çok uzundur. Çünkü bu tozlar topraklar karla örtülü oldukları zamanlar dışında devamlı havada bulunabilirler.
Ev tozu nereden gelir ?
Ev tozu kaynakları yün halılar ve kilimler, kuş tüyü yastıklar, pamuk dolu şilteler, yorgan ve battaniyeler, kalın perdeler ve döşeme eşyadan ileri gelebilir. Ne kadar temizlik yapılırsa yapılsın ev tozu daima bu gibi eşyaların bulunduğu odalarda vardır.