Birincil Kemik Tümörleri
İnsanda rastlanan tüm tümörlerin yüzde 5'ini oluşturan birincil kemik tümörleri sıklık açısından sindirim sistemi ve üreme organı tümörlerinden sonra gelir.
Tümörü oluşturan hücreler genellikle tümörün kaynaklandığı sağlıklı dokunun yapısındadır. Bağdoku, kıkırdak ve kemikten türeyen kötü huylu birincil tümörlerin hemen tümü sarkom olarak adlandırılır ve sıklıkla 40 yaşından önce ortaya çıkar İyi huylu birincil tümörler Kemik yapısının bütünlüğünü bozduğunda ve mekanik direncini azalttığında bu tümörler cerrahi girişimle çıkartılabilir; yerine aym hastadan alman ya da önceden başka bir canlıdan alınıp korunan kemik grefleri yerleştirilebilir. Tedavide amaç kemiğin bütünlüğünün yeniden kazandırılmasıdır. İyi huylu kemik tümörlerinin başlıcalan, genellikle el ve ayaklardaki uzun kemiklere yerleşen kondrom ya da enkondromlardır. Kemik duvarının incelmesi nedeniyle kolayca oluşan kırıklarla ortaya çıkan kondromlar kiste benzese de, içinde sıvı yerine ekmek içine benzer bir madde vardır. Cerrahi girişimle dikkatle alındıktan sonra ortaya çıkan boşluk başka bir kemikten alınan gref ile kapatılır.
İyi huylu kemik tümörleri arasında, sıklıkla büyüme çağında, uzun kemiklerin metafizlerinde (kemiğin uca doğru genişleyen bölümü) çıkan ve kıkırdak yapısındaki bir kabukla kaplı olan egzos-tozlar önem taşır. Bunlar tek başına ya da birden çok olabilir; sıklıkla erkeklerde görülür. Birden çok olanların kalıtsal olduğu ileri sürülmektedir. Vücutta yaygın olarak yer alan çok sayıdaki egzostozun öteki organları sıkıştırması Önemli bozukluklara yol açabilir. Birden fazla eg-zostoz genellikle küçük yaşlarda görülür ve tek kol ya da bacakta biçim bozukluğuna ve kısalığa neden olabilir. Rahatsızlık veren bütün egzostozlar, cerrahi girişimle çıkarılmalıdır. Kemik fıbromu kemiğin korteks adı verilen en dış bölümünde ya da bunun hemen altında bağdokudan kaynaklanan iyi huylu bir tümördür. Büyürken kemiğin kuılganlaş-masına neden olduğundan mutlaka çıkartılması gerekir. Diz kemiklerinin metafi-zinde çıkanlar genellikle kendiliğinden geriler. Kemik kisti gerçek bir tümör değildir ve 20 yaşından önce, özellikle kol kemiği ve uyluk kemiğinde ortaya çıkar.
Büyürken kemiğin mekanik direncini azalttığından basit darbeler bile kemik kı-nklanna neden olabilir. İçindeki kan ve serum içeren sıvı boşaltıldıktan sonra ka-an boşluk aynı hastadan alman kemikle kapatılır. Kimi zaman bu işlemin birkaç kez yinelenmesi gerekirse de, kesin iyiline sağlanır. Devhücreli tümör yavaş [İerler; içerdiği hücrelerin tipik görünümüyle ayırt edilir. Epifiz (kemik ucu) kıkırdağında, eklemlerin yakınında çıkar; vakit kaybetmeden çıkarılıp yerine sağlıklı bir kemik konması gerekir.
Kötü huylu birincil tümörler Bu tümörler şöyle sıralanabilir: Osteosar-kom, kondrosarkom, fibrosarkom, dev hucreli sarkom, miksosarkom, Ewing tümörü, retikülosarkom, anjiyosarkom, lenfosarkom, liposarkom, plazmositom, kötü huylu lenfogranülom, kötü huylu nörinom.
Hastalığın ilerleyişi kaynaklandığı dokuya (bağdokusu, kıkırdak, kemik vb) göre değiştiğinden, olguların tümünde farklı tedavi uygulanır. Bu nedenle, başarılı tedavi için tümörün yapısının iyi belirlenmesi ve doğru tam konması gerekir.
Tanı tek bir veriye dayanarak değil, aşağıdaki verilerin tümü birlikte değerlendirildikten sonra konmalıdır:
Muayeneyle elde edilen veriler;
laboratuvar bulgular;
dıştan görünüm;
tümörün mikroskopla incelenmesiyle elde edilen bulguları.
Bu verilerin tümü, olguların yüzde 100'ünde kesin tanı konmasını sağlayabilir.
Tanının doğru olması en az üç nedenle büyük önem taşır:
1) Tedavide kol ya da bacağın kesilmesi ya da kesilmemesi bu verilere bağlıdır;
2) aile bireylerine hastalığın gidişine ilişkin bir görüş vermeye yarar;
3) kötü huylu tümörlerdeki tek iyileşme olasılığı doğru ve erken tanı ile bunu izleyen uygun ve hızlı bir tedavi sürecidir.